aicel

Retour 

1. pron. dém.

a. '[anaphorique ou déictique] celui‑là, celui‑ci'

BernVentA 10,45: El mon non es mas una res / per qu'eu joya pogues aver; / e d'aquela [var. aicela] no·n aurai ges, / ni d'autra no·n posc ges voler.

RaimbAurP 38,32: … / Per so qu'autre ab lieis s'abrec / Et eu caz so q'aicel prenga

BernMartiB 8,21: Tals met bon aize en soan / d'amor conqiza de novel, / q'aicel li fin abanz qe·l jorn.

PonsGardaF 1,39: Trops n'i a mals, mas un pejor: / c'aisel me vol de tot en tot ausire.

GaucFaidM 11,49: que·l jois d'amor es tant fis e tant bos / q'encontr' aicel non es mais benananssa

FolqMarsSq 8,15: e quant hom tot perdona·l forfaitura / ja del blasme no·ill sera fatz perdos, / c'aicel reman…

UcEscJeanrInedPar 8,51: E selh qui pert lauzor e pretz e Dieu / Per filhastre que·s cug sia filh sieu, / Yeu dic d'aisselh que…

AimPegSC 48,18: Quar qui plus fai ni ditz vostres comans, / Aisselh n'es plus enjanatz mil aitans

ElBarjS 5,27: cum selh qu'es iutjatz a murir / … / aysselh suy ieu, que sobramars me vens

SordB 43,222: aquels no pot esser fort pros, / si tot el es d'aquel aib bos, / car, pos lo mestiers es giquiz / de l'aib, per qu'aicel es graziz, / pels pros a nochaler si met / cel que·s te ab un aib solet

GuilhGodAppelInedPar 139,17: e domna deuria sordeiar, / quan d'aitals drutz assay maritz; / e·l frugz que d'aisselhs es yssiz, / no·s deu ab los pros engualar

CervR 118,102: … c'usquexs en la fe tan fortment s'afermet / c'anch puys neguns d'aycells no·n poch hom desfermar

AtMonsC 4,108: Homes fals a forfatz proar, / … / Homes lials e de bontatz, / … / Aisels trobaretz a parelhs, / que tug an loc, e mals e bos.

RaimCornNoulCDeuxMss 31,312: L'amezuratz de pauc d'aver s'abasta, / Per que d'ayssel cumpra que tot ne gasta.

GirRoussH 3945: El non menat a sei plus conpainer / C'Acelin son nebot, lo fil Ascher. / Aicel li menera son bon destrer

GirRoussH 985: Li cons Girarz jazie en une tor, / E ne furent o lui mais trei contor. / Aicil sunt condurmit a la freidor.

GirRoussH 4115: Qu'er me vint uns mesages a l'avesprar; / Aicil partit deu plait de Mongimar.

GirRoussH 618: Irai a Rossilon prendre que dei, / Cache bois e ribere e mon conrei, / Ecele e plus assaz, si aise en vei.

GirRoussHo 7759: Quant lo coms los conoc, si·ls a baizatz; / Aicel lhi comto novas davas totz latz

FierB 3671: Ara s'en vay Orages ses pus de demorar. / Pro n'agra fayt ayzel: si s'en pres ad anar.

CroisAlbMa 177,45: Que·l comte de Montfort manda que anon li sirvent / Per totas las carreiras, los ostatges prenent. / E aicels les ne menan menassan e firent

CroisAlbMa 34,6: Peire Aragones, un mainader ardit, / Aisel n'ac mant diner a sa part, si c'om dit.

JaufreB 4424: E·ls donzels amdui aisamen / Sun s'i pres, e an tan cridat / Cun si fussen enrabiat / … / E aicil sun se refrenatz / De lur ira…

JaufreB 4682: E sei fil prendun a cridar: / «Tenetz lo, seiner, no·us escap!» / E Jaufre a girat lo cap / Al caval, e pren a fugir / Cant aicels vi ves se venir

JaufreBre 1219: Car trop ai tarzat de seguir / Taulat, aquel de Rogimon, / Que s'en vai e non sai ves on. / E s'aisel pert per ma follor, / Que porai dir a mon seinor

DonPrM 217: s'eu dic aicel es vengutz e·l mostri ab la man o ab l'oilh, no·m besonha dir Joans es venguth

DonPrM 102: Et de la regla del nominatiu singular que vol ‑s a la fi… voilh en traire fors encar dels pronoms alcus, si cum: eu, tu, el, qui, aquel, ilh, cel, aicel, aquest

SMarg2J 94: Jhesu Christ va ades claman, / Aicel adora e va pregan

FlamG 3617: Le capellans remas ab el, / e Nicolaus e sieu donzel; / aicels a faitz Guillems venir

BrevAmR4 17097: e·ilh plai auzir detraxio / d'autrui e difamacio / e, quan n'au ben dire, no·ilh plai, / temen qu'om aicell preze mai

ÉvNicSuchDenkm 30,1015: … l'uys, per hon lay intrava / … / Aycell am clau mot fort sarret / e pueys d'aqui ell s'en anet

ÉvNicSuchDenkm 19,637: Apres aysso si a parlat / us autres a don Pos Pilat. / … / Ayssel lur a tost respondut: / …

TrGéomE 3283: Mas qui a rei vol demandar, / Aicel i pot ben acabar

TrGéom2C 1206: Mas regarda lo cals de lor / Am cal planet anet e cor, / E cals er en decazemen, / C'aicel er vencutz veramen.

TrGéom2C 387: E la letra que te prendras / De las letras que i trobaras, / C'aycela en tota manieira / Es del nom la letra primieira

GuilhBarraG 3981: Le cavaliers fon bels e grans, / … / La dona diss, ses tota guilha: / «Senher, aycel gentils hom par.

PseudoTurpP 132,19: Senher Dieus Jesu Crist, Filh del Paire tot sobira, que as devesit la Mar Roja per partidas e has menat Israel per lo mieh d'aissela, e has fah trabucar en aissela lo pharao…

SAgnJ 571: … cresas ben qe li enfant / de mon seynor sunt tut fondat, / qe qe diga aicel

PassS 74: Totz dizon que no es aquel, / Mas autre que semla aysel

LeysAmG 2:216,19: En lo nominatiu singular deu hom dire yeu, tu, el, ela, cel, cela, aycel, aycela, aquel

LeysAmG 2:220,13: En l'acuzatiu singular deu hom dire me o mi, te, se o si, el, ela, cel, cela, aycel, aycela, aquel

LeysAmG 2:220,16: En lo [c.‑à‑d. acuzatiu] plural els, elas, cels, celas, aycels, aycelas, aquels

LeysAmG 2:218,9‥222,4: En lo genitiu singular deu hom dire… de cel, de cela, d'aycel, d'aycela… En lo genitiu plural… d'aycels, d'aycelas… En lo datiu singular… ad aycel, ad aycela… En lo plural… ad aycels, ad aycelas… En l'ablatiu singular… ab aycel, ab aycela… Et en lo plural… ab aycels, ab aycelas

LeysAmG 2:218,1: En lo nominatiu plural deu hom dire nos, vos, il o ilh, elas, cil, celas, aycil, aycelas, aquil

LeysAmG 2:214,2: De la primitiva especia son tug aquist pronom, yeu, tu, de si o de lor, el, cel, aycel, aquel

PalSavElucS 4,15: Selas foro trop de diversa scola, / Terra tocans et fero lor corola. / Hac n'i d'autras que fero pariagge / Amb aycelas

SAlexSuchDenkm 154,1077: musquet, girofle ni safra / entre tota esta hodor / contra aycela non n'ac valor

b. [+ relative déterminative] 'celui'

JRudP 6‑1b,10: Car d'autra mon cors joy non a / Mais d'aisela qu'ieu anc non vi

MarcBernVenzP 42,55: atretal faran tug aisselh / qu'anc enqueras negus no·s moc

MarcGHP 22,32: Trop s'en van entr' els cobeitan / aicill que vergoigna non an

CercT 6,10: Que Pretz e Joy e tot quant es, e mays, / N'auran aisselh qu'en seran poderos

PAlvBernVenzP 5,16: Et adoncs planh e s'esmaia / aisselh qui s'apelha drut, / e selh qui l'a fag cornut / a·l donat morsel querrum

PAlvF 17,31: Mas dels dos ioys… / … / … ayselh sos faitz es grazens / qu'es ses repentensa

GirBornS 13,15: Flors de domnas cui acli e grazis / Es aicella que tan gen m'a conquis

GirBornS 69,68: C'aisi deu·l dons esser blasmatz, / S'aicel que·l pren no·s fai lo dos

GirBornS 6,38: … Un covent qe·m frais. / – Qal? – Cel [var. Aissel] qe l'ira m'atrais / E·m fara mourir

GuilhBergR2 21,23: … / malgrat d'aicels qe·m volont mal cubert, / dels tres seignors e d'En Dalmaz de Biert

ArnMarE 214: Pero ieu ges non dic / Que aisels c'an cor ric / Puescan far tota via / Tot cant bels estaria

ArnMarJ 20,3: E mon cor ai un novellet chantar, / planet e leu e que·s fai bon auzir / a totz aisselhs qu'en joy volon estar

FolqMarsSq 6,2: Ai! quan gen vens et ab quan pauc d'afan / aissel qui·s laissa venser ab merce!

FolqMarsSq 8,19: per que n'es plus en l'engan galiatz / aicel que·l fai qu'aisel qu'es enganatz

FolqMarsSq 12,39: car miells gazaigna e plus gen / qui dona qu'aicel qui pren

BertrBornG 44,23: Mas ges non ditz vertat aicel que men

BertrBornG 21,38: So·m dis N'Aimars e·l seigner de Martel / E·N Taillafer e·N Folcaus e·N Jaufres / E tuich aicill c'ab vos s'eron enpres

AimPeg/GuilhBergAimPegSC 19,19: C'aissi cum sens val mais sobre follor, / Val mais qui serv e·n fai mieills ad honrar / C'aicel qe vol penre e non donar

BernVenzP 1,11: … / don devon esser vergonhos / aisselh [ms. aisselhs] que son dels aussors gras

BernVenzP 1,12: aisselh a qui tolh cominalh / e·l fa estar dedins serralh

PVidAv 30,10: Per q'ieu sai q'es vertatz / Q'el es mager assatz / Gaugz, cant es car compratz, / C'aicel don es viutatz.

RaimbVaq/AdPeit/PerdHarveyPPart 3:1078,9: En Raïnbaut, aisel dic qu'es plus pros / c'ab mezura fai toz sos fatz entiers

RaimbVaqL 8,42: c'aisill que son camjador e leugier / son meils amat…

AimPeg/GaucFaidHarveyPPart 1:48,10: N'Aimerics, ges non es platz comunals / c'aisel cui ven d'amor en totas res / danz e destrics deg' esser tan cortes / endreg si donz…

AimPeg/AlbSistAimPegSC 3,24: Mais pretz lo frug on ab las mans ateingna / C'aisel qu'es autz, on lansar mi coveingna.

AimPegSC 17,5: Qu'aisselh que si mezeis desmen / Del ben qu'a dig, no m'es parven, / … / Que·l dej' om creire dizen mals.

AimPegSC 40,18: Qu'en lui meteys enten / Lo dan d'aiselh qui men

PonsCapdN 24,1: De totz chaitius son eu aicel que plus / Ai gran dolor e soffri greu turmen

PonsCapdN 22,9: C'aissel que s'umelia / De son faillimen / Deu trobar chausimen

GuilhTor/ImbGuilhTorN 1,32: Guillems, mais val jois qand en ben comenssa / e mou de grat q'aicel qe fai son dan

RaimVidF 2,1298: e deu aisela mot amar / que l'emparet en aital loc

GuilhFigL 6,35: Dieus a somost al frug que non peris, / Lo valent rei Frederic, mon senhor, / E totz aisselhs que per la su' amor / Voldran morir…

AimBelP 11,64: … mos pechatz fenisca / de tal guiza e delisca / c'al jorn derrer mi iutjatz / ab aicels c'auran benfaz

AimBelP 3,7: e val tant vostra valensa / per que·us porton bevolensa / tot ayssel [ms. totz ayssels] que·us venon vezer

AimBelP 7,17: C'aisel que vol e non pot per un cen / trai peior mal qe cel qe pot no fai

AimBelP 19,20: c'aisel es mortz de cui Dieus non a cura

PCardV 21,10: Mal deu hom dir dels clercs e dels baros, / d'aisels que van tolen e pauc donan

PCardV 27,69: C'aisel que lauza folia / e non blasma ni castia / malvais faitz ni los desfia, / pecc' ab doble faillimen.

Cav/BonafosHarveyPPart 1:238,6: … / detz borzes d'aisselhs qu'estan / a Orlac al vostre dan

SordB 43,857: per qu'aicels es be fols, qui far / si cuia maior de son par

BertrAlS 8,28: Aicell sera fil de Dieu apelatç / Ce aura fait al camp lo uensimen

TempB 4: … la crotz qu'avia preza / A la honor d'aquel [var. aisselh] qu'en crotz fo mes

GuilhMurAppelInedPar 144,4: quar lo sanh vas on dieus fon sepelitz, / volon liurar aissilh qui de luy so

RaimMenR 26: Mas ieu prec Dieu, de bon cor leialmens, / aisselh que fes cel e terra e mar, / …

CervR 75,17: Fals ditz, fay mal aicel qui·l vol aucir, / e cel que·l ditz…

CervR 14,9: e dix qu'escrit d'aycelas me daria, / qui·m devion far secors ses estrayre

CervR 105,38: e deu esser d'azautz aculhimen / a totz aisselhs qu'en la cort son venen

CervR 118,125: Mas be·m plats, pus avem nostres guerres vensuts / e cobrats tots ayçells que aviem perduts

JoanCastMassóInedBarc 7,10: En Castel nou, par, al nostre senblan, / Desesperatz aicel qui·s vol morir

JoanCastMassóInedBarc 5,7: … / Si cum aiçel qui son luyn, ses mentir, / De tot plazer e pres de sa dolor

RaimCornNoulCDeuxMss 31,312: L'amezuratz de pauc d'aver s'abasta, / Per que d'ayssel cumpra que tot ne gasta.

PRocaJeanrJoies 43,74: E com ayssel que bos fayts gasardona, / Va cogitar…

SermArmitSerm 14,17: Aicel que ietauo las uestimentas e la uia signifio los sanz martirs, que presero martiri per amor de Deu, quar el era uia.

SermArmitSerm 11,11: Ueiaz, seinor, qual esperanza podon auer aicil que fan los fals iutgament.

SermArmitSerm 13,32: Mais ual la bona uoluntat ad aizelz que no podo plus far, que ad aicelz que fau almorna senes bona uoluntat.

GirRoussH 4042: «Peires, sas autras noves de par lo rei? / – Aiceles qu'eu me sai celar non dei.

DaurelL 680: Vengar vos a d'aisel que·us a forsada, / Prendra·l trachor en pueh o en estrada

DaurelL 1381: Aysels que an pres fan sobre Sainz jurer / Que de la guera lor vuelho ajudier

RazTrMarshRaz 146,35: et assatz deu aver maior vergogna cel qi non sap qe aicel qi demanda

FierB 633: Envia mi justar d'aycels c'an may de pris, / Rollan os Olivier que tan fort son ardis

CroisAlbMa 56,27: Lai fan la carantena tuit aicel que i son, / Que cant la uni venon e li autre s'en vont.

CroisAlbMa 12,19: … e ges tro a la vesprada / No·us auria retrait ni tro a la maitinada / Aisels que de Proensa vengro a la crozada

JaufreBre 3024: E non troba ni ve ni au / Ome que·l diga veramen / Novas d'aicel que va qerent.

AuzCassS 37: Aisel qu'es mager e plus gros / es plus domesges e plus bos

AuzCassS 295: Aisill que ·xiii· penas an / en la coa son plus prezan

ChastAmDeBarthStorIt 188,145: E lanzas ab fers forbitz / Fan de sacremens plevitz, / … / Es aicil [c.‑à‑d. lanza] qi nafr' e pon, / Aplana soau e on

SMarg2J 187: Aycels que y eran ajustat / Tuyt ploravan de pietat

RazoBertrBornVidasBS 128,6: E·l reis Felips venia a reclam ad aicels que avian faita la patz entre lor dos

VidaSordVidasBS 566,7: E per paor d'aicels que·il volion offendre, el se partic

ProvGCervC 839: Ayceyl fo compayn bos / qui 'n la preso se mes, / e ceyl, prous coratjos, / qui·l jorn vench que·t promes.

ProvGCervC 2590: en nuyl temps no faras / a Deus detraccio, / ne no malesiras / aycels qui princep so

GuerreNavS 530: E fo i Miguel Peritz, aicel cui Deus maldia, / Celui de Çavaldica…

GuerreNavS 2720: … «–Abat, cel que·l mont guia / Cofonda totz aycels cui plaz esta folia.»

FlamG 4272: E ques es donc? Dieu! truphairiz / que fai languir ab totz destrics / aicel que l'es corals amics

FlamG 6924: … / que pres a comjat bon e breu / d'aissels que dec, e vai s'en leu

FlamG 4396: … quar davan vos / nos a tornada la pilota / aicil que ben garda e nota / et entent so ques hom li dis: / De tot ben es emperairis.

BrevAmR2 1539: quar aiseilh sol han semblansa / de Dieu en se, ses dubtansa, / els quals caritatz s'atura

BrevAmR5 30859: bona domna, ja aicell non crezatz / qu'ab enguan vai e deu estr' enguanatz

DoctrAcMarshRaz 33,155: Aysi totas autras del mon / Paraulas… / … / En foras aycellas totas, / De las quals hay fachas notas, / …

DoctrAcMarshRaz 48,641: E ayceyl qui no vol fallir / Deu en tersa persona dir / Partic, sufric

ÉvNicSuchDenkm 14,473: Vejas d'ayssells c'an pozestat, / que fan a sells que veritat / dizon el mon…

ÉvNicSuchDenkm 30,1014: … sol l'uys, per hon lay intrava / aycell que de la yns estava

BarlH 26,11: con poyria ayso esser que tu qui paures yest donessas almornas ad aysels que son rix?

TrGéom2C 642: Se vols saber cans fraires a / Aicel que questio te fa, / …

TrGéom2C 1145: Car aycel que mielhs estara / Sapchas que mielhs gazanhara

TrGéom2C 1396: Se vols perfiechamen jutgar, / Amdos lors senhors deus gardar, / So es lo primier e·l ·7·, / Car aicelh qu'en la molher ve / Veramen a plus longa vida

PseudoTurpP 107,3: Mas aissels que avio fornicat Dieus volc que moriguesso per lor meteihs…

PassS 761: Senher, volrias o ges dir / Qu'eu soy aycel qui·t vol trazir?

PassS 771: E dic aysi que·l vengua dol / A aysel que trazir te vol.

LeysAmA 2:115,10: Rim equivoc contrafag son aycel que no son veray equivoc

LibScintW 83D,17: Vos dizez aco que donez, mas non dizez pas aquo que tolguez, e dizez sels que paguez, e non pas aicels que aucizez

RolSarGouirLRol 632: Donna gentil, so li a dich Rollan, / cal es aychel que ven premier avant?

v. 1143 RouergueChartPrB 41,62: E se li ome o las femenas de Sant Antoni vaun el bosc, aizel cui li boscs serau, si los i atrobon, aio d'aquels lor selvatgue.

c. [+ complément prépositionnel] 'celui'

BernVentA 6,48: plus gardon lai on eu so, / c'a totz aicels d'eviro

BertrBornG 12,27: Li Guizan si son acordat / Entr·elhs e ves lui revelat / Quon aissilh de Lombardia.

GuilhSGregB 12: S'esta·m camja, per qu'ieu blasm' ez acori, / d'aur plom, / piegz trac, so sai, qu'aysselh del sagitari / cayrel: / selh qu'el m'a mes greu cug de mi partisca

LanfCig/SimDorHarveyPPart 3:892,31: q'e nul amant es plus grazitz, oc, dos / e l'honramentz qi nais de cortezia / q'aicel de cor destreg e consiros

BernRovB 3,10: Amdos los reis an una cauz' empreza, / Selh d'Arago et aisselh des Engles, / …

CervR 119,56: Vint sous laix al marques, ayçell de Montferrat; / si·N Rochafull no fos, trop mays l'agra lexat.

GirRoussHo 4351: E Poorenc e cilh de Vermendeis, / E la maior dereires K. lo reis / Ab aicels de Paris e d'Aorleils, / De Saissos e de Rems…

CroisAlbMa 38,8: E lo coms de Tholosa a per so filh tramis / Que li baro de l'ost, aicels de vas Paris, / Le volian vezer, cel qui so sei amis.

CroisAlbMa 121,5: Aicels dedins Moichag so marrit e felon.

CroisAlbMa 129,12: Mes la man a la espea e sauta avan en pis; / En aut crida sa ensenha, aicela de Paris.

CroisAlbMa 5,4: E reclamet sant Jacme, aisel de Compostela, / E sant Peyre de Roma qui jatz en la capela.

JaufreBre 7241: E de totz aicels de Monbrun / Feratz altrestal un e un

GestaKarS 2708: L'endema vengron li Peytavi e·ls Normans, Centongeses e cels d'Aianes, de Tholosa, d'Albeges, de Caortz e de Rodes e totz aicels d'aicelas partidas.

GuerreNavS 2293: … al rey qu'es conoyssens, / Felip, aysel de França, de qui eu so sirvens

GuerreNavS 2905: Pero aysels de la me senblan desenatz / Que trazo de balesta los cayrels afilatz

GuerreNavS 3030: Mas aysels de la tor, c'avian pro a ffar, / Ab tota la engoyssa l'anego aterrar

BrevAmR2 1267: … que ges comparazo / non deu om far del naichemen / del filh de Dieu omnipoten / ab aicell de creatura

d. [+ complément adj.] 'celui qui est…'

DaurelL 1331: Fer demestz els, fes los esparpalhar. / «Aspramon!» crida, «Vinet mi ajudar! / D'aicels fairit non veuret ·i· tornar.»

CroisAlbMa 145,22: Laforas a la porta es tals lo dols e·l critz / Dels orbs e dels nafratz e d'aicels meg partitz, / …

2. adj. dém.

a. '[anaphorique ou déictique] ce …‑là, ce …‑ci'

GuilhPeitP 6,4: Ben vueill que sapchon li pluzor / d'un vers, si es de bona color / qu'ieu ai trat de bon obrador; / qu'ieu port d'aicel mester la flor

GuilhPeitP 7,29: Ja no sera nuils hom ben fis / contr' amor, si non l'es aclis, / et als estranhs et als vezis / non es consens, / et a totz sels d'aicels aizis / obediens.

MarcGHP 40,38: … / lai er dols dels dezesperatz. / Ai, fin' amor, fon de bontatz, / quar tot lo mon enlumenatz, / merce ti clam d'aicel graüs

BernVentA 28,11: A totz me clam, senhor, / de midons e d'Amor, / c'aicist [var. aisil] dui traïdor, / car me fiav' en lor, / me fan viur' a dolor

GirBornS 39,13: E can sest crid' e cel brama, / L'uns dreg e l'autr' en biais, / M'es aicella sazons bona

UcBrunG 6,39: S'om pogues vezer en espeil / tant be sos aibs com sas faissos / … / c'aicel miraillz lo faria / plazen, de bella compaigna.

GuilhAugC 5,9: per qu'ieu ai gran temensa / que·l deziriers m'aucia: / on mais vos bais, doussa res, e vos toc, / ieu m'en vauc plus prion en aisselh foc!

SordB 4,13: Ab selh esguar m'intret en aisselh dia / Amors pels huelhs al cor…

CervR 116,97: L'esparvers viu al sol / los fills del rossinyol / dins un boxo estar, / e anet los manjar. / E·l rossinyol, volan, / e ploman e cridan, / preyet Deu que li des / qui sos fills li venges / d'ayçell mal esparaver.

DanAndJeanrJoies 14,26: Pensan lo pas tarrible de la mort, / … / No·m layssetz vos intrar dins lo desert, / Ni·l pregon potz d'aycela val deserta

GirRoussH 28: Auirez de cui movent cist ver premer: / De Girart aicel conte, cel bon guerrer, / E de Carlon Martel le felon fer.

GirRoussHo 6851: «Vezetz aicel truan ab cel cap gris. / Ben pogra gazanhar don el visques.»

DaurelL 1009: En aicel pali e vos l'evolopatz, / E Betonetz el bresolet colgatz

DaurelL 731: Al filh del duc an facha tal maio, / … / Aisel enfan noiri hom a lairo

FierB 532: E los vilhartz feriro, grans colps lor an rendutz: / en aycela batalha n'an ·xx· melia batutz

CroisAlbMa 49,16: Pois gitet hom los cors e·ls mes e mei la fanha, / Que no fesson pudor a nostra gent estranha / Aicelas malas res.

CroisAlbMa 66,1: Tota aisela noit, tro en la matineia, / …

AuzCassS 1517: et enaprop vos cuilliretz / lo grais que aqui trobaretz. / … / D'aisel grais e vos onheretz / molt soven la carn que·ill daretz

AuzCassS 1817: e pueis tot un cor de pouzi / vos n'umpliretz, e daretz li / aisel cor…

SMarg2J 455: Tantost com fo en el vayxel / A Deu preguet que·l des conseyl, / E d'aicela ayga la trages, / Que ja negar no s'i pogues.

GestaKarS 611: Mays en Urgelh perdem un baro valent, trop bo et ondrat… Et aqui es sebelitz aicel bon baro.

GestaKarS 2540: E dintz la tenda e defora, et esteron am gran gaug aicelh dia.

GestaKarS 127: E·l Sarrazi respondec li que aycela valh avia nom Magra

GestaKarS 2060: mays verayament de cels de Cordoa moriron en aycelh torneyament ·ᴅᴄᴄ·

GestaKarS 3015: … que elh meteys, lo filh de la verges Maria, am gran moutesa d'angils e d'archangils denhec dexendre… aycelh misericordieus Dieus, governayre de tot cant es, am la denant dita companha s'en tornec al celestial palaitz

GestaKarS 1197: e Rotlan feric aqui un rey Baldrac e fendec lo per mieg e per ayssel colp foron totz espaventatz

GestaKarS 1831: Pero a la fi entre amdoas las partz en aysselh torneiament ne moriron ·xx·m·

GestaKarS 736: Pueys romas lo torney entro l'endema e cascuna de las partz procurec de si ayscela nueyt al miels que poc.

ProvGCervC 1143: Fochs es desobr' els, cauts, / e no veson lo Sol: / … / aycel fochs cauts es ira / e le Sols es vertats

SignFinSuchDenkm 80,2656: A l'honzen jorn sorzeran fors / … / Non y a un aytan preon, / non iesca fors ad aycell jorn

SignFin2SuchDenkm 159,80: Lo ·ᴠɪ· signes er aitals, / que tuig li pueg venran en vals. / … / Ad aicelh jorn, que ieu vos dic, / senhors, per fe vos o plevic, / seran las patz mudada en guerra

SMMad2R 20,27: Qui es aquesta dona qu'enaisi a perdonat? / Aysela peccairis?…

TrGéom2C 826: E qui vol saber a cans ans, / On lo senhe ·5· trobara, / En aicel an efan aura

GuilhBarraG 452: «Senher, diss el, aycels mesquis / crestias se volo renegar / e volo Baphom adzorar

PseudoTurpP 101,6: quar enaissi quon per sainh Johan euvangelista… la fe de Crist e la sees de l'apostol es establida, aissi per sainh Jacme… aissela fe de Crist e la sees de l'apostol es establida

SAgnJ 284: … / que vengas nostre diau onrar / o en aicel bordel intrar

SAgnJ 408: … audiverunt cantus quos fecerunt ille aves: / Aves ausit sos chanz q'an fah aicil aucel, / …

SAgnJ 588: qu'aicil femna a mort mon seinor / que nos tenia toz as onor

SAgnJ 918: nos nos cresiam ben trastut / ques aicilh femna mort l'agues

PassS 1072: Boz om, com potz aysi estar? / Tu es sirven d'aycel bacalar.

LeysAmG 2:230,2: Item devetz saber que li nom ques s'ajusto ab aytals pronoms no prendo s, coma aquest ostals es bels, aquel vergiers es politz, aycel preceguiers es floritz.

ContenTabC 7: Avan que manges pensaras / dels paoures e los serviras, / … / c'aysel servir Dieus vol en grat

LibScintW 44D,17: Aicelas pessas agardunt sobre nos los celestials ciptadas

RomArlH 155: Fil, vezes tu aysela peyra gran, / E desclina tant fort ves lo solel colgan?

SAlexSuchDenkm 136,391: E car no·l poc sempre trobar, / l'escobolier pres a plorar / e Jhesu Crist fort a pregar / que·l demostres aycel romieu.

BlandCornH 560: Adonc si van mereviglar, / Quant ausiron l'aussel parlar. / So dis Guilhot: «Aves aussit / D'ayssel ausel che vos a dich?»

b. [+ nom antécédent d'une relative déterminative] 'ce, le'

MarcGHP 40,19: … / fals hom esciu e lauzengier, / lenga‑loguat, creba‑mostier, / e aicelas putas ardens / que son d'autruis maritz sufrens: / sist auran guazanh enfernau

MarcGHP 36,33: Tant quant Marcabrus ac vida / us non ac ab lui amor / d'aicella gen deschausida / que son malvaz donador, / …

BernVentA 10,1: Bel m'es qu'eu chan en aquel [var. aiçel] mes / can flor e folha vei parer

BernVentA 15,46: c'aicel jorns me sembla nadaus / c'ab sos bels olhs espiritaus / m'esgarda…

RaimbAurP 27,50: Carestia, esgauzimen / M'aporta d'aicel repaire / On es midonz…

ArnMarB 2,21: Dona, vos es aisela res / Qe sobre can q'el segle es / Me plasetz…

BernVenzP 1,26: … ma·l cors es el vas, / quant es lay en aisselh brazal, / ont elh eys perpres arribalh / sai vius…

PVidAv 18,28: Qu'anc Dieus no fetz tan avinen jornal, / Cum aisselh jorn que·us formet de sa man

PerdC 14,45: car en vos s'es meza / gracia floria, / aissel frug verai / qu'intret ab lo rai / en vos, dona pia

RaimVidF 2,1129: … / com ieu lay fuy aisela vetz, / qu'intret aqui ·ɪ· joglaretz

CervR 118,194: … Eu me confes a Deu, / e a la Verge Mayre, e a vos, frayre meu, / de tots ayçells peccats c'ay fayts de pus fuy nats

PSalvRiquerPAr 306,67: … / culhir las flors en aissel mes / on l'estius es

GuilhBruJeanrJoies 31,23: … / Tu m'as crompat e pagat del tiu sanc, / Per my gitar d'aycel cruzel estanc, / On fay tostemptz desplazer e desgracia

SponsA 15: Aisel espos que vos hor' atendet, / venit en terra per los vostres pechet

SermArmitSerm 12,14: Per aquelz auzelz que foro offert ab N. S. deuem entendre aizelz omes et aicelas femenas que teno castitat e ploro lor pechaz.

SermArmitSerm 12,13: Per aquelz auzelz que foro offert ab N. S. deuem entendre aizelz omes et aicelas femenas que teno castitat e ploro lor pechaz.

GirRoussHo 3687: Quar per aicel senhor que es sobre nos, / Ieu non pretz vostre orgulh ni vos un tros

DaurelL 1436: «Amix,» ditz el, «gardat que·n volra far / D'aicels brizautz que·n vei al col portar.»

DaurelL 1452: … Baro, que vos en par / D'aisel efan que vezet lai estar, / De Betonet que ieu puec tant amar?

EpSStephSpaggPRel 240,2.1: En aquel [var. aycel] temps que Dieus fo natz, / E fo de mort resuscitatz, / …

FierB 103: Per aycel Bafomet a cuy mi son donatz, / jamay no finaray c'auray Frances trobatz.

FierB 1948: Aycel bel cavayer que es pros e membratz, / so cuyt l'aia vencut: Olivier es clamatz.

CroisAlbMa 63,23: Cant aiso viu Bochartz, sapchatz, mot en fo jai: / Mais non ac tant gran joia des aicel temps en sai / Que de maire nasquet.

CroisAlbMa 56,6: … car avian vencut aisel baron / Que a nom Peir' Roger, que ja Dieus be no·lh don!

AuzCassS 693: Aissella nueit c'om l'aura pres, / pos que li get li seran mes / …

NovPapThiolierNNov 198,220: Anueg veiretz aisela re / Que may amatz per bona fe

GestaKarS 126: E domentre que l'arcevesque parlava amb el, vic fum en una valh davant si e demandec al Sarrazi si a nul abitador en aycel loc on era lo fum.

NTestParW 404,3: Aycel que lech et aycel que au las paraulas de la prophetia d'aquest libre e garda aycellas cauzas que son escrichas en el, sera benauratz

FlamG 4388: Cascuna deu esser curosa / d'aicella vos bonaürosa / que tot cor reven et adousa

BrevAmR2 297: … en aicella canso / qu'ieu fi per declaracio / responden a la demanda

BrevAmR2 503: Per sso·us hai dig qu'es enpeutatz / est albres, quar daus la un latz / gieta, cert, aisela branca / on l'amors de Dieu s'estanca

DoctrAcMarshRaz 29,6: … / Qals es aycella parladura / Ques ha en chanz maior plaiensa

DoctrAcMarshRaz 51,747: E si en la tersa persona / Le comenc' e la razona, / Tota d'aycella maniera / Que le comensa l'enquera

BarlH 26,30: Mays aysellas manentias et aysels vestimens que tu mi vols donar, dona o als paures

PseudoTurpP 94,32: quar aissel Dieu que lo petit albre fa creisser en aut… aissel fara ressucitar de mort ha vida trastoz…

SAgnJ 992: … / ço es aicil putans Aines / ques a fah batejhar ades / lo cenador…

SAlexSuchDenkm 129,152: Aycel jorn dic que fo joyos / can la piuzela pres l'espos.

BlandCornH 105: Car si nos podie conquistar / D'ayssel jayan che aysi nos ten, / Nos l'amarian de bon tallen

MémNobGC 564,13: ego Guillelmus de Brugueiras, filius de Aurucia, lo castel de Castrias, d'aquesta hora enant, eu no·l te tolrai, ni t'en tolrai de aicellas fortezas que i sunt, ni adenant faitas hi serant…

1195CartVaourPC 95,30: … tot aquo que eil demandavo ni demandar podio ni hom ni femena per ellz en neguna maneira en tota aicella honor qu'en P. Ameilz laisset a la maio de Vaor et donet

c. [+ adj. poss. + n.] 'ce'

CroisAlbMa 98,18: L'evesques de Caortz e la gens desgarnia / S'en fugiron vas Fanjaus una granda legueia; / Mas d'aicels sos companhs no m'en meravilh mia.